ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های تغییرپذیری دبی جریان رودخانه در برخی از حوضه‌های آبخیز استان اردبیل

Authors

  • رئوف مصطفی‌زاده استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • علی نصیری خیاوی دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس،تهران
Abstract:

چکیده هدف این پژوهش، ارزیابی تغییرات زمانی-مکانی شاخص‌های تغییرپذیری دبی جریان رودخانه در حوضه‌های آبخیز استان اردبیل است. مقادیر شاخص‌های تغییرپذیری دبی ماهانه­ ی رودخانه­ی شامل شانون، بریلویین، سیمپسون، مک‌اینتاش، برگر-پارکر، شاخص تغییرپذیری، شاخص ناهمسانی دبی و شاخص تغییرپذیری دبی محاسبه شدند. ضمن ارزیابی تغییرات مکانی، از نمودار سه متغیره برای تعیین ارتباط بین تغییرات دبی سالانه استفاده شد. براساس نتایج میزان تغییرپذیری شاخص‌ها در مناطق بالادست بیش‌تر است که با شرایط طبیعی جریان رودخانه و سرعت عکس‌العمل هیدرولوژیک در بالادست مرتبط است. نتایج نمودار سه‌متغیره نشان داد که میزان تغییرپذیری شاخص‌ها در دبی‌های پایین بیش‌تر است. همبستگی میان شاخص‌های تغییرپذیری دبی در نرم‌افزار R نشان داد که بین شاخص بریلویین و شاخص تغییرپذیری همبستگی (42/0-) وجود دارد و میان شاخص برگر-پارکر و شاخص تغییرپذیری همبستگی مستقیم (91/0) دارند. هم‌چنین بین شاخص‌ ناهمسان دبی مثبت و شاخص ناهمسان دبی منفی هم همبستگی مستقیم معنی‌دار (62/0) وجود دارد و ارتباط بین شاخص ناهمسان دبی منفی و شاخص تغییرپذیری دبی همبستگی مستقیم معنی‌دار (64/0) می‌باشد. به‌طور کلی شاخص شانون و سیمپسون، به‌ترتیب از دسته ابزارهای نظریه­ ی اطلاعات و چیرگی، نتایج متفاوتی با شاخص‌های دیگر ارائه داده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی شاخص سلامت هیدرولوژیک رودخانه در حوزه‌های آبخیز استان اردبیل

ارزیابی سلامت رودخانه می‏تواند به‏عنوان ابزاری در برآورد جریان زیست‏محیطی و کمی‏‌کردن مقدار، زمان‏بندی و کیفیت جریان آب مورد نیاز در تداوم حیات اکوسیستم‏های رودخانه‏ای استفاده شود. هدف از مطالعۀ حاضر، تعیین روند تغییرات زمانی و مکانی سلامت رودخانه‏های استان اردبیل با تأکید بر شاخص‏های هیدرولوژیک جریان با استفاده از آزمون‏‏های آماری است. بدین‌منظور از داده‏های دبی روزانۀ ایستگاه‏های هیدرومتری طی...

full text

تغییرپذیری زمانی و مکانی جریان رودهای استان مازندران

تغییرپذیری جزء ذاتی جریان رودهاست. جریان رودها دارای تغییرپذیری زیادی در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف می‌باشند. بخش عمدۀ این تغییرپذیری در اثر عوامل جوی است. بحث اصلی در این مقاله، تغییرپذیری درون سالانۀ فراوانی دبی بیشینۀ ماهانه در رودهای استان مازندران است. جهت این کار از داده‌های 19 ایستگاه (دبی سنجی وزارت نیرو) که دارای حداقل 30 سال آمار پیوسته (از بدو تاسیس تا سال آبی 87-1386) می‌باشند، ا...

full text

تغییرات زمانی و مکانی شاخص جریان پایه در رودخانه‌های استان اردبیل

جریان رودخانه‌ای یکی از مهم‌ترین منابع آبی است که برای مصارف مختلف حائز اهمیت بوده و روند تغییرات آن در مدیریت منابع آب ضروری است. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی جریان سطحی و جریان پایۀ رودخانه‌های حوضۀ استان اردبیل در 22 ایستگاه هیدرومتری است. بدین منظور از آمار دبی روزانه و بارندگی با دورۀ آماری مشترک از سال 1368 تا 1390 استفاده شد. پس از محاسبۀ رواناب کل، دبی پایه به روش حداقل...

full text

ارزیابی تغییر زمانی و مکانی آب سطحی مازاد در برخی از آبخیزهای استان اردبیل

ارزیابی تغییر کمی منابع آب سطحی در مقیاس زمان و مکان در برخی از آبخیزهای استان اردبیل، امکان موازنه و تخصیص بهینه­ی منابع آب را در وضعیت فعلی و آینده فراهم خواهد آورد. مدیران منابع آب نیازمند دست‌رسی به اطلاعات اعتمادکردنی از میزان آب دست‌رس و مصرف‌های آن برای تصمیم‌گیری در تخصیص این منابع‌اند. هدف از این پژوهش برآورد مقدار آب مازاد جریان سطحی رودخانه در زیرحوضه‌های استان اردبیل در مقیاس ماهانه...

full text

ارزیابی چند‌معیارۀ تغییرات مکانی شاخص فقر آب در تعدادی از حوضه ‏های آبخیز استان اردبیل

منابع آب وجه مشترک اهداف و چالش‏های توسعۀ پایدار است و کمبود آن یکی از معضلات بزرگ چندبعدی قرن حاضر است که می‏تواند سرمنشأ بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد. اخیراً لزوم ارائۀ شاخص‏های جامع و چندبعدی برای ارزیابی وضعیت موجود و پیش‏بینی وضعیت آیندۀ منابع آب سطحی اهمیت ویژه‏ای پیدا کرده است. به این منظور، شاخص فقر آب برای ارزیابی دسترسی به منابع آب ارائه شده است. در این پژوهش مقدار شاخص ...

full text

ارزیابی مدل‌ تلفیقی تجزیه‌ی مد تجربی یکپارچه کامل- گاوسی در پیش‌بینی زمانی و مکانی دبی رودخانه

پیش‌بینی صحیح دبی روزانه‌ی‌ رودخانه، ابزاری مناسب جهت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب سطحی می‌باشد. از این‌رو در این مقاله با بهره‌گیری از مدل‌های رگرسیون فرآیند گاوسی (GPR)، ماشین یادگیری قدرتمند (ELM) و روش ترکیبی تجزیه‌ی مد تجربی یکپارچه‌‌ی کامل، دبی بین ایستگاهی رودخانه‌ی آرکانزاس واقع در ایالت متحده آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. بدین‌منظور ابتدا دبی روزانه و ماهانه با استفاده از روش رگرسیون ف...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 17

pages  23- 44

publication date 2019-03-16

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023